92 lines
4.8 KiB
Markdown
92 lines
4.8 KiB
Markdown
---
|
||
title: "#35 Beg-heskenn Oceanopolis"
|
||
date: 2023-12-27T12:00:00+02:00
|
||
draft: false
|
||
image: "./begouHeskenn.jpg"
|
||
slug: "35-beg-heskenn-oceanopolis"
|
||
---
|
||
|
||
{{< block_color blue >}}
|
||
Setu treuzskrivadur ar gronikenn [**Beg-heskenn Oceanopolis**](https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/beg-heskenn-oceanopolis).
|
||
{{< /block_color >}}
|
||
|
||
|
||
{{< castopod playerUrl="https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/beg-heskenn-oceanopolis/embed/light" >}}
|
||
|
||
---
|
||
|
||
Hiziv vo kontet eus ul loen a oa e Brest betek miz Here 2023.
|
||
Ral eo gwelet loened eus ar spesad-mañ, rak en arvar da vervel emaint.
|
||
N'eus ket kalz deuzouto neuze.
|
||
N'eus ket muioc'h 'vit pevar loen e akwariomoù Europa a-bezh, soñjit ta.
|
||
Lakaet vo ar gaoz war ar begoù-heskenn, pe ar pesked-heskenn : les poissons-scies.
|
||
|
||
Petra int ?
|
||
Pesked int, e isklas ar rinkined hag ar raeed.
|
||
Un doare rae eo e gwirionez, unan bras a-walc'h, e-tro 3 metr pe brasoc'h c'hoazh.
|
||
Plat int, o beg zo eus tu ar c'hof, hag an daoulagad eus an tu all, tu ar c'hein.
|
||
Met dreist-holl e vezont anavezet diouzhtu gant o fri hir, a zo anvet ur "rostre".
|
||
Stumm un heskenn zo dezhañ.
|
||
Ha setu eus pelec'h e teu an anv "beg heskenn" neuze.
|
||
War an heskenn vez kavet seurt dent.
|
||
Ne servijont ket da zebriñ e gwirionez, re bell int deus ar beg.
|
||
Met gras dezho eo gouest ar pesked-se da glask preizhoù.
|
||
|
||
Gouest int da vevañ en dourioù leidek, dourioù "turbides",
|
||
dourioù louz, un tamm, m'ho peus c'hoant.
|
||
Dourioù lec'h ma vez ket gwelet kalz traoù, ha setu giz-se zo ezhomm
|
||
da santout ar preizhoù gant un doare all, un doare ha n'eo ket an daoulagad.
|
||
Ar begoù-heskenn a ra 'giz an ornitorinked, m'ho peus soñj eus ar gronikenn diwar o fenn.
|
||
Implijout a reont an elektrolec'hiañ pe l'électrolocalisation ma karit.
|
||
Rak tredan zo en dour pa fiñv ul loen bennak.
|
||
N'eus ket kalz evel-just, met pa fiñv kigenn ul loen bennak
|
||
vez krouet ur maez tredan, un champ électrique.
|
||
'Pezh a c'hell santout, detektiñ, ar begoù heskenn, gras d'o fri dreist-holl.
|
||
|
||
Un dra dibar all zo dezho : gall' reont bevañ e dourioù sall ha dourioù dous.
|
||
Dre-se e c'hellont chom er mor pe er sterioù, en aberioù, ha kement zo.
|
||
An dra-se zo dibar a-walc'h, rak bevañ er mor n'eo ket tamm ebet ar memestra 'giz bevañ en dour dous.
|
||
Er mor zo kalz muioc'h a hollen eget e gwad ar pesked.
|
||
Blam ma evont dour sall atav e rankont ezverañ, kas an hollen er maez eus o c'horf atav.
|
||
En tu all, an dour dous n'eo ket ken sall hag o gwad.
|
||
Er c'hontroll neuze, vez ezveret kalz troazh, kalz staot, kalz dour e gwirionez.
|
||
Klask a ra al loened kaout un troazh gant nebeut-tre a hollen evit mirout anezhañ 'ba o c'horf.
|
||
Neuze zo 2 zoare disheñvel-mik d'ober war-dro pegen sall eo an dour tro-dro d'al loened mor,
|
||
ha n'eo ket ken aes-se bezañ gouest d'ober an daou !
|
||
|
||
Kavet e vez ar begoù-heskenn un tamm pep lec'h er morioù tro-dro da c'houriz ar bed,
|
||
tro-dro d'an ekwateur ma karit.
|
||
Met, 'giz meus laret bremaik, en arvar emaint, ha ne vezont ket kavet kement-se ken.
|
||
Pad pell oa bet gwerzhet ar "rostre", fri ar pesked-se,
|
||
pe c'hoazh an angelloù, les nageoires.
|
||
Ha disoc'h bloavezhioù ha bloavezhioù giz-se zo : nebeutoc'h-nebeutañ a vegoù-heskenn.
|
||
|
||
Ha, 'giz 'meus laret bremaik ivez, unan zo, ur barez zo, e Brest.
|
||
Pe kentoc'h, unan 'oa e Brest betek an diskar amzer 2023.
|
||
Ar skipailhoù skiantel zo o klask ober un dra bennak ganti.
|
||
Kaset eo bet, ken sioul ha ma c'haller evel-just, da Vontpelhier,
|
||
pell a-walc'h eus Breizh neuze, evit ober anaoudegezh gant ur par.
|
||
Ar pal eo klask lakaat an 2 loen-se da strujañ.
|
||
Gant un tamm chañs e c'hallfent en em glevet mat ha kaout peskigoù-heskenn.
|
||
Ouzhpenn da se e rofe d'ar skiantourezed ha d'ar skiantourien da c'hoût muioc'h diwar-benn ar spesad.
|
||
Goût a reer eo ar re-se vibevc'haner, ovovivipare e galleg.
|
||
Da lâret e savont vioù, met ar vioù-se a chom e korf ar vamm, ha diflukañ a reont enni.
|
||
Ar peurrest, 'at, n'ouzer ket.
|
||
'Pad pegeit e chom leuniet ar barezed, pet peskig vez ganet war un dro,
|
||
e peseurt mare e c'hellont strujañ… Kalz pikoù goulenn zo !
|
||
|
||
An taol-ease gant an 2 loen a servij d'un dra all c'hoazh.
|
||
Oceanopolis ha Planet Ocean, akwariom Montpelhier, o eus ur c'hefridi a-bouez
|
||
Reiñ d'an dud, d'ar publik, da gompren pegen bresk eo an endro.
|
||
Ne vo ket saveteet ar spesad en un akwariom evel-just.
|
||
Ar pezh a gont eo kentoc'h, cheñch an doare da besketa,
|
||
'blam ma vez tapet begoù-heskenn dre fazi e rouejoù ar besketourien.
|
||
Re aes eo dezho bezañ rouestlet, luziet 'ba'r rouedoù gant o fri hir mod-se.
|
||
Hag un dra all zo a lak diaes ar re-se eo cheñchamant al lec'hioù ma c'hallont bevañ.
|
||
An aberioù da skouer, pe ar mangrovioù, zo o cheñch, pe distrujet vezont memes.
|
||
|
||
Kalon vat d'ar barez zo bet kaset da Vontpellier, kalon vat d'ar spesad a-bezh.
|
||
Ha dalc'homp da zeskiñ diwar-benn ar begoù-heskenn neuze, hag e-pad pell c'hoazh, michañs.
|
||
|
||
|
||
{{< cc "by nc" >}} |