113 lines
5 KiB
Markdown
113 lines
5 KiB
Markdown
|
---
|
|||
|
|
title: "#4 Ar razh-goz noazh"
|
|||
|
|
date: 2021-10-13T12:00:00+02:00
|
|||
|
|
draft: false
|
|||
|
|
image: "./razhGozNoazh.jpg"
|
|||
|
|
slug: "4-razh-goz-noazh"
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< block_color blue >}}
|
|||
|
|
Setu treuzskrivadur ar gronikenn [**Ar razh-goz noazh**](https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/ar-razh-goz-noazh/).
|
|||
|
|
{{< /block_color >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< castopod playerUrl="https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/ar-razh-goz-noazh/embed/light" >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Hiziv e vo graet anaoudegezh gant ul loen iskis ha dibar : ar razh-goz noazh.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ar pezh emaoc'h o paouez klevout a zo un enrolladenn eus ar razh-goz noazh.
|
|||
|
|
Setu un drol a loen.
|
|||
|
|
Heterocephalus glaber vez graet anezhañ e latin.
|
|||
|
|
Razh-goz noazh eo e anv "boutin".
|
|||
|
|
Perak eo anvet "razh-goz noazh" neuze ?
|
|||
|
|
Da gentañ tout vez lâret razh, peogwir eo ur c'hrigner, bras e zent.
|
|||
|
|
Memes rummad hag ar razhed hag al logod eo.
|
|||
|
|
Ha da c'houde neuze, perak vez lavaret "goz" ?
|
|||
|
|
Rak ober a ra garidennoù, dindan an douar, evel ar gozed.
|
|||
|
|
Ar re-mañ ne vezont ket kavet partout er bed
|
|||
|
|
met dreist-holl e Afrika ar Reter (Kenia, Etiopia, Somalia).
|
|||
|
|
Hag erfin, perak "noazh" ? Peogwir eo noazh !
|
|||
|
|
Noazh evel ur ran ! N'eus ket kalz a vlev war-c'horre e gorf.
|
|||
|
|
Ha gwelet e vez neuze e groc'hen ridet, hag a zo fin-fin, kazimant treuzluc'hus, treuzwelus.
|
|||
|
|
N'omp ket boas da sellet ouzh organegoù mod-se.
|
|||
|
|
Tost a-walc'h int ouzhomp dre ma 'z int bronneged, mammifères ma karit.
|
|||
|
|
Met gwelet a reoc'h, ar re-se zo iskis !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Kendalc'homp gant an tamm poltred.
|
|||
|
|
Al loened-se a ra war-dro 10 sentimetrad, evel ar razhed all.
|
|||
|
|
Ar re-mañ zo bras o dent hag an dra-se servij dezho da gleuzañ garidennoù.
|
|||
|
|
'Giz ar gozed ne welont ket mat.
|
|||
|
|
Du-pod eo ar bed evito ha setu ne dalv ket ar boan kaout daoulagad dreistordinal.
|
|||
|
|
Bihan eo o daoulagad ha bihan eo o favioù ivez.
|
|||
|
|
Met gouest int da fiñval buan memestra.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Lavaret em eus deoc'h eo drol ar razh-goz noazh.
|
|||
|
|
Da gentañ-penn e c'hell bevañ e-pad pell. Pell-pell zoken.
|
|||
|
|
Keñveriomp gant ul logodenn hag a vefe lakaet en un arnodva pe ul laboratouer m'ho peus c'hoant.
|
|||
|
|
Mat ar jeu, n'ez eus preizher ebet, hag ur vuhez hir eo gouest da gaout.
|
|||
|
|
Afin, ur vuhez hir : evit ul logodenn 'ra 4 bloaz da neubeutañ.
|
|||
|
|
N'eo ket fall. Ar razh-goz noazh bremañ.
|
|||
|
|
Er memes endro e c'hellfe bevañ betek 30 vloaz !
|
|||
|
|
Hir spontus eo an dra-se evit ul loen ken bihan.
|
|||
|
|
Ha setu emañ ar skiantourien o klask penaos vez graet gantañ c'hoazh.
|
|||
|
|
An dra-se c'hellfe sikour ac'hanomp marteze evit kleñvedoù zo.
|
|||
|
|
Un dra interesant zo evit ar skiantourien da skouer :
|
|||
|
|
daoust ma c'hellont bevañ e-pad pell, ne dapont ket ar c'hrign-bev,
|
|||
|
|
ar c'hankr pe ar c'hañser m'ho peus c'hoant.
|
|||
|
|
Ha n'int ket ken kizidik eveldomp ouzh ar yoc'hennoù, tumeurs ma karit.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Hag ur souezhadenn all zo c'hoazh evit achuiñ gant yec'hed ar razh-goz noazh :
|
|||
|
|
morse kazimant n'o dez ket poan.
|
|||
|
|
Ha padal eo bet kriz ar skiantourien ganto.
|
|||
|
|
Klasket o deus deviñ o c'hroc'hen gant trenkennoù bennak pe gant tan zoken,
|
|||
|
|
met al loened n'int ket tec'het kuit.
|
|||
|
|
Savet ez eus bet ur vartezeadenn, un hipotez ma peus c'hoant.
|
|||
|
|
Ar razhed-goz noazh o deus kollet ar boan marteze
|
|||
|
|
rak alies-mat ne vez ket kalz a oksijen e lec'h ma vevont.
|
|||
|
|
Ha neuze diwar an dra-se e vez tapet ganto akidoz, pe acidose e galleg :
|
|||
|
|
dont a ra trenk o gwad ha poanius eo evel-just.
|
|||
|
|
Tamm-ha-tamm, dre an emdroadur o defe bet kollet ar boan.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Met n'eo ket echu ! Dibar eo ar razhed-goz noazh evit un dra all ouzhpenn.
|
|||
|
|
Un dra ha ne vez ket kavet nemet gant ur spesad all e-touez ar vronneged.
|
|||
|
|
Bevañ a reont e koloniennoù.
|
|||
|
|
Evel ar gwenan pe ar merien.
|
|||
|
|
Dibar eo an dra-se evit ur bronneg evel-just !
|
|||
|
|
Lod anezho a c'hell bezañ ken bras ha 300 a loened,
|
|||
|
|
met al lodenn vrasañ a zo tro 75 enni.
|
|||
|
|
Aozet eo pep kolonienn en un doare resis.
|
|||
|
|
Bez' eus ur rouanez.
|
|||
|
|
Brasoc'h eo eget ar re all.
|
|||
|
|
Pa varv ar rouanez e vez kemeret he flas gant ur barez.
|
|||
|
|
Korf ar rouanez nevez a gresk neuze, evit bezañ gouest da zougen ar re vihan,
|
|||
|
|
war-dro 11 anezho bep tro.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ha mod-all, bez ez eus tri rummad all e-touez ar golonienn.
|
|||
|
|
Al labourerien, da skouer, a ra war-dro ar boued hag ar garidennoù.
|
|||
|
|
Kalz labour zo 'vat !
|
|||
|
|
Kavet e vez soudarded ivez, evit diwall ar golonienn diouzh ar preizherien.
|
|||
|
|
Hag ur rummad all a zo bet kavet c'hoazh.
|
|||
|
|
O vezañ ma vevont an holl razhed-goz noazh eus ur golonienn tout asambles,
|
|||
|
|
o liesseurted zo izel a-walc'h.
|
|||
|
|
Da lavaret eo, ar re-mañ zo tout breudeur ha c'hoarezed.
|
|||
|
|
Ha setu evit tremen e-biou d'ar genwadelezh, pe consanguinité,
|
|||
|
|
kuit dezho da weskañ re ar gwad ma karit,
|
|||
|
|
ez eus c'hoazh ur rummad all, anvet an distrewerien, disperseurs e galleg.
|
|||
|
|
Ne labouront ket, ar c'hontrol eo :
|
|||
|
|
klask a reont tec'hel kuit.
|
|||
|
|
Fellout a ra dezho en em goublañ er maez eus ar golonienn en doare ma vez
|
|||
|
|
mesket glad genetek ar spesad. Un tamm souezhus eo, met pegen efedus !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Graet hon eus anaoudegezh gant ul loen iskis ha divalav a-walc'h ivez.
|
|||
|
|
Bevañ a ra evel ar gwenan pe ar merien,
|
|||
|
|
n'en deus na poan na krign-bev, ha gallout a ra bevañ e-pad pell.
|
|||
|
|
Setu ur skouer all da ziskouez deomp ez eus ouzhpenn an neuz a gont.
|
|||
|
|
Pe ur skouer all a ziskouez deomp pegen
|
|||
|
|
pinvidik eo an natur war an tamm douar-mañ.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< cc "by nc" >}}
|