116 lines
5.4 KiB
Markdown
116 lines
5.4 KiB
Markdown
|
---
|
|||
|
|
title: "#34 Medalennoù ar CNRS"
|
|||
|
|
date: 2023-12-13T12:00:00+02:00
|
|||
|
|
draft: false
|
|||
|
|
image: "./medalennouCnrs.jpg"
|
|||
|
|
slug: "34-medalennou-cnrs"
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< block_color blue >}}
|
|||
|
|
Transcription de l'épisode [**Medalennoù ar CNRS**](https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/medalennou-ar-cnrs).
|
|||
|
|
{{< /block_color >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< castopod playerUrl="https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/medalennou-ar-cnrs/embed/light" >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Hiziv vo lakaet war wel div vaouez er bed skiantel
|
|||
|
|
o deus graet ul labour ken mat ken zo bet roet dezho medalennoù gant ar CNRS.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Bep bloaz vez roet gant ar CNRS, kreizenn vroadel an enklask skiantel, medalennoù d'he implijidi.
|
|||
|
|
Meur a rummad zo : ar vedalenn aour, n'eus nemet 1 bep bloaz,
|
|||
|
|
a vez roet d'un den en deus meritet anezhi 'blam d'al labour graet a-hed e vuhez.
|
|||
|
|
Medalennoù argant hag arem a zo ivez,
|
|||
|
|
asambles gant medalennoù an traoù nevez, pe inovation,
|
|||
|
|
ha medalennoù kristal, a vez roet d'an ijinourien/ijinourezed,
|
|||
|
|
teknikourien/teknikourezed hag all hag all.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Evit ar gronikenn-mañ em eus bet c'hoant da lakaat war wel 2 vaouez,
|
|||
|
|
ha kroget 'vo gant unan zo o labourat e Breizh !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Claire Hellio he deus bet medalenn an traoù nevez, pe medalenn an nevezadur.
|
|||
|
|
Ganet eo bet e Konk-Kerne hag emañ o labourat bremañ e skolveur Brest.
|
|||
|
|
Goude bezañ studiet ar vevoniezh, pe bioloji m'ho peus c'hoant,
|
|||
|
|
ha tapet ur Maîtrise e bevoniezh poblañsoù ar mor,
|
|||
|
|
he doa graet un dezenn e Konk-Kerne, lec'h ma oa deuet da vezañ arbennikaet war
|
|||
|
|
an doare da gavout molekulennoù interesant diwar ar bezhin.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Hiziv an deiz eo renerez ur savenn pe un doare laboratouer,
|
|||
|
|
a zo gouest da sikour laboratoueroù all pe embregerezhioù.
|
|||
|
|
Gouest eo ar savenn da reiñ d'ar re-se molekulennoù a-bep seurt,
|
|||
|
|
pe aliañ anezho evit kavout molekulennoù nevez a vefe interesant.
|
|||
|
|
Ha kement-all e tachennoù liesseurt-kenañ :
|
|||
|
|
ar yec'hed, an agroboued, pe c'hoazh ar c'hosmetik.
|
|||
|
|
Klask a ra Claire Hellio hag he skipailh en ober, en ur doujañ d'an endro.
|
|||
|
|
Da skouer, an antifouling, da lâret eo gwareziñ kouc'hoù ar bigi,
|
|||
|
|
les coques des bateaux, deus ar bezhin pe deus boudoù bev all a c'hell en em staliañ.
|
|||
|
|
Pezh a lak ar bagoù da vont gorrekoc'h.
|
|||
|
|
Alies 'vez implijet molekulennoù toksek a c'hell' ober droug d'an ekosistem a-bezh.
|
|||
|
|
Claire Hellio a glask molekulennoù doujusoc'h.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Gourc'hemennoù dezhi ha d'he skipailh evit ar vedalenn !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ha gourc'hemennoù ivez da Sandra Lavorel, a zo ar skiantourez
|
|||
|
|
zo bet roet dezhi ar vedalenn aour 2023 !
|
|||
|
|
Ekologourez eo, studiañ a ra an ekosistemoù,
|
|||
|
|
ha labouret 'deus kalz war servijoù an ekosistemoù, les services écosystémiques.
|
|||
|
|
Un digarez brav evit lakaat ar gaoz war an dra-se !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Petra eo servijoù an ekosistemoù neuze ?
|
|||
|
|
Perzhioù mat an ekosistemoù evit an Den, an hini eo.
|
|||
|
|
Da skouer : an oksijen zo produet gant ar plant,
|
|||
|
|
pe pollenañ ar parkeier gant an amprevaned, hag all hag all.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Evit Sandra Lavorel : « Un ekosistem a c'hell pourchas ar c'hevredigezhioù gant
|
|||
|
|
boued, danvez tan, dafar, met ivez kempouez an hin en ur stokañ karbon,
|
|||
|
|
netaat an dour, ober war-dro ar pollenañ…
|
|||
|
|
Met reiñ a ra ivez perzhioù mat all, e-giz maezioù kaer,
|
|||
|
|
ur bradenn fleuriset, da skouer, hag an dra-se a ra vad. »
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ar pezh a ra Sandra Lavorel eo klask kompren penaos ar cheñchamantoù hollek
|
|||
|
|
degaset gant an den a gemm servijoù an ekosistemoù.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Diskouzet he deus zo ul liamm etre an droug a reomp d'an endro,
|
|||
|
|
hag an efedoù 'neus an dra-se war hor c'hevredigezh war-lerc'h.
|
|||
|
|
Da skouer, cheñchamant an hin, asambles gant cheñchamant ba'n douar,
|
|||
|
|
o deus un efed war morfologiezh ar plant, ha fiziologiezh ar plant.
|
|||
|
|
Hag an dra-se a c'hell digresk servijoù an ekosistemoù da heul.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Evit dont a-benn da sevel seurt liammoù e ranker modelaat, modéliser m'ho peus c'hoant,
|
|||
|
|
kement tra zo en un ekosistem.
|
|||
|
|
Gant keneiled dezhi zo bet studiet ekosistemoù en Alpoù :
|
|||
|
|
da lâret eo « kartennaouiñ, anavezout kement plantenn zo, kement amprevan zo,
|
|||
|
|
ar servijoù roet d'an Den, pe c'hoazh muzuliañ traoù evel feur ar pollenañ,
|
|||
|
|
pegen pollenet eo un dachenn.
|
|||
|
|
Ha goude-se, sevel patromoù diwar ar roadennoù dastumet. »
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Gant ur patrom a ya mat en-dro e c'heller c'hoari gantañ.
|
|||
|
|
Cheñch un draig, ur parametr, ha gwelet penaos e teu da vezañ an disoc'h.
|
|||
|
|
Klask gwelet penaos 'vefe a-benn 50 vloaz, da skouer, gant un hin disheñvel.
|
|||
|
|
Evit bezañ ar resisañ posubl he deus graet, Sandra Lavorel,
|
|||
|
|
taolioù-esae en Alpoù, ha muzuliet he deus ar parametroù
|
|||
|
|
gant temperadurioù tommoc'h, pe nebeutoc'h a zour, pe nebeutoc'h a ec'h.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ouzhpenn da se eo bet o welet tud, n'eo ket chomet en e laboratouer.
|
|||
|
|
Bet eo o welet an dud o chom er vro, ha deuet eo a-benn da gompren
|
|||
|
|
peseurt roll o deus, ar re-se, ivez, en ekosistemoù a-vremañ.
|
|||
|
|
Pa vez graet enklaskoù ganti e klask lakaat an holl er jeu :
|
|||
|
|
al labourerien douar, an departamantoù, ar ministrerezh memes, ha kement zo.
|
|||
|
|
Stalieroù vez aozet evit lakaat an holl da gaozeal asambles.
|
|||
|
|
Eviti eo ret kaout kement a dud evit bezañ gouest da c'hoût
|
|||
|
|
penaos implijout an douar hep distruj servijoù an ekosistemoù.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Darempredoù gant an dud etrezo evit klask adskoulmañ an darempredoù
|
|||
|
|
etre an dud hag an natur neuze.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Setu berr-ha-berr poltred 2 skiantourez, zo bet roet dezho ur vedalenn gant ar CNRS ar bloaz-mañ.
|
|||
|
|
Evel just zo bet medalennoù all, met an re-se a ro spi, me gav.
|
|||
|
|
Diskouez a ra zo tud, skiantourezed aze, zo vont war-raok, o vountañ harzoù ar gouiziegezhioù.
|
|||
|
|
Evit kompren gwelloc'h an endro hag ivez
|
|||
|
|
evit doujañ muioc'h d'an endro.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< cc "by nc" >}}
|