103 lines
5.4 KiB
Markdown
103 lines
5.4 KiB
Markdown
|
---
|
|||
|
|
title: "#16 Ar merien"
|
|||
|
|
date: 2022-03-30T12:00:00+02:00
|
|||
|
|
draft: false
|
|||
|
|
image: "./arMerien.jpg"
|
|||
|
|
slug: "16-ar-merien"
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< block_color blue >}}
|
|||
|
|
Transcription de l'épisode [**Ar merien**](https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/ar-merien).
|
|||
|
|
{{< /block_color >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< castopod playerUrl="https://podkast.fedi.bzh/@brav_ha_bev/episodes/ar-merien/embed/light" >}}
|
|||
|
|
|
|||
|
|
---
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Chom a raimp war an douar hiziv, pe kentoc'h dindan an douar, evit safaret eus amprevaned.
|
|||
|
|
Ar merien.
|
|||
|
|
An hañv zo o tostaat ha setu emañ ar merien o tont en-dro ivez, 'barzh an tiez a-wechoù.
|
|||
|
|
An dra-se zo un digarez brav d'ober anaoudegezh ganto.
|
|||
|
|
Emichañs ne weloc'h ket anezho memes-mod ken goude-se.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Krogomp 'barzh gant fichenn identelezh ar merien.
|
|||
|
|
Amprevaned int, evel 'meus lâret.
|
|||
|
|
An dra-se a dalv o deus 3 lodenn, 6 pav ha spilhoù (des antennes).
|
|||
|
|
Lavaret 'vez int amprevaned sokial, peogwir e vevont e-barzh koloniennoù,
|
|||
|
|
met komzet 'vo eus an dra-se diwezhatoc'h.
|
|||
|
|
Kalz spesadoù zo, disheñvel an eil re deus ar re all.
|
|||
|
|
Renablet ez eus bet e-tro 12000 spesad dija, ha muioc'h a zo da vezañ anavezet c'hoazh.
|
|||
|
|
Kavet e vezont e pep lec'h war an Douar pe dost.
|
|||
|
|
Stank-abominabl int.
|
|||
|
|
Kalkulet ez eus bet e vefe etre unan ha dek milion miliardoù merien, soñjit 'ta !
|
|||
|
|
N'eo ket dister, pa soñjer ez eus etre 7 hag 8 miliard a dud war an Douar !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Peseurt mod e vevont ?
|
|||
|
|
E koloniennoù, anvet krugelloù-merien, pe tuchennoù-merien pe…
|
|||
|
|
ur bern anvioù a zo evel-just.
|
|||
|
|
Ur grugell-verien a c'hell bodañ etre kant ha milionoù a verien, hervez ar spesadoù.
|
|||
|
|
Ha setu e-giz-se, evel gant an amprevaned sokial all, ar grugell 'zo urzhiet-mat.
|
|||
|
|
Ur rouanez a zo, dezhi ur plas pouezus : dozviñ ar vioù.
|
|||
|
|
An darn vrasañ vioù ar merien, a teuio da vezañ labourerezed pe merien-labour.
|
|||
|
|
N'o deus askell ebet ha steril int. N'int ket gouest da strujañ ma karit.
|
|||
|
|
Bep an amzer e teu er maez hiniennoù frouezhus pe strujus.
|
|||
|
|
Ar re-se an hini eo o deus eskell.
|
|||
|
|
An nij koublañ eo, pe le "vol nuptial".
|
|||
|
|
Mervel a ra ar pared kazi diouzthu war-lerc'h, ur wech graet o labour ganto.
|
|||
|
|
O sper vez miret gant ar parezed, er "speraoueg" pe la spermatèque e galleg.
|
|||
|
|
Deuet int da vezañ rouanezed nevez neuze, ha klask a reont ul lec'h evit sevel o c'holoniennoù,
|
|||
|
|
barzh an douar alies, ha kregiñ a reont da zozviñ vioù.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ar merien all o deus bep a bost-labour mod-all, hervez an oad hag ar "c'hasta" , ar renk.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
- Ar merien-labour yaouank a ra war-dro ar rouanez hag ar vioù, chom a reont e-barzh ar grugell-verien
|
|||
|
|
- Da c'houde e sikouront da gempen an ti
|
|||
|
|
- Ha war-lerc'h, e fin o buhez ez eont er maez evit klask boued ha difenn ar grugell
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Lakaomp ar gaoz war ar pezh en deus lakaet ar merien da vezañ graet berzh a-fet emdroadur ar spesadoù bremañ.
|
|||
|
|
Speredek-kenañ int.
|
|||
|
|
Pe kentoc'h, ur skiant poell a-stroll, une intelligence collective, dispar o deus.
|
|||
|
|
Gouest int da zisrouestlañ traoù diaes, a-drugarez d'ar c'hehentiñ etrezo.
|
|||
|
|
Implijout a reont o spilhoù (pe leurs antennes) evit santout molekul chimik produet gant ar re all.
|
|||
|
|
Kalz titouroù vez kaset er mod-se.
|
|||
|
|
Piv eo ar verienenn-mañ, petra ra, daoust ha yac'h eo, pe naon he deus, ha me oar me.
|
|||
|
|
Ha gouest int d'ober un dra dibar : kavout an hent berrañ asambles.
|
|||
|
|
Setu penaos e ya en-dro.
|
|||
|
|
Pa vez kavet boued gant ur verienn bennak, honnezh a zistro d'ar golonienn
|
|||
|
|
en ur leuskel c'hwezh ispisial war he lerc'h,
|
|||
|
|
'pezh vez anvet "la piste olfactive", pe ar roudenn c'hwezh.
|
|||
|
|
Ar re all a c'hell santout ar c'hwezh-mañ hag heuliañ a reont anezhañ.
|
|||
|
|
Tamm ha tamm 'vez laosket muioc'h-mui a c'hwezh gant ar merien o tistreiñ war an hent berrañ,
|
|||
|
|
hag a-benn ar fin ne vez implijet nemet an hent-se kazimant.
|
|||
|
|
Setu n'eo ket gouest ur verienenn da gavout an hent gwellañ he-unan,
|
|||
|
|
met asambles e teuont a-benn, hag efedus eo ouzhpenn!
|
|||
|
|
An dra-se zo ur skouer eus ar skiant-poell a-stroll.
|
|||
|
|
N'eus ket ezhomm nemet eus un nebeud reolennoù hiniennel.
|
|||
|
|
Ha gant ar reonneloù simpl-se e sav emzalc'hioù luzietoc'h ha talvoudus pa seller ouzh live ar golonienn.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Hag evit echuiñ, me lâro un dra deoc'h eus ur geñveriadenn all gant an denelezh, gant an dud.
|
|||
|
|
N'eo ket an den en deus ijinet al labour douar, ar merien an hini eo o doa kroget da gentañ !
|
|||
|
|
Spesadoù zo a zo arbennikaet war ar gounezerezh pe al labour douar.
|
|||
|
|
Gounezet e vez togoù-touseg ganto.
|
|||
|
|
Troc'hañ a reont delioù, degas a reont anezho d'ar grugell-verien evit lakaat an togoù-touseg da greskiñ warno, war an delioù.
|
|||
|
|
Ha debret 'vez pa vez prest.
|
|||
|
|
Eveldomp gant legumaj pe togoù-touseg a-benn ar fin.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Ha bez' eus spesadoù all c'hoazh, hag a zo gouest da sevel chatal.
|
|||
|
|
Evel-just ne savont ket saout, met c'hwenn-gwez (des pucerons).
|
|||
|
|
Ober a reont war o zro, difenn a reont anezho, kas a reont anezho da lec'hioù ma vez kavet plant.
|
|||
|
|
Fardet e vez melad (miellat) gant ar c'hwenn-gwez, ha plijout a ra kalz ar melad d'ar merien !
|
|||
|
|
Un doare simbioz eo neuze, un tammig eveldomp gant ar saout pe ar gwenan da skouer.
|
|||
|
|
|
|||
|
|
Echu eo ar gejadenn gant ar merien.
|
|||
|
|
Loenedigoù bihan int, liesseurt ha stank-mat, ha barrek-kenañ pa vezont a-stroll.
|
|||
|
|
Ar skiantourien hag ar skiantourezed o deus lakaet war wel kalz traoù dija,
|
|||
|
|
met chom a ra ur bern traoù da gavout c'hoazh.
|
|||
|
|
Spesadoù nevez da ziskrivañ, perzhioù da gompren… ha da implijout ivez.
|
|||
|
|
Ur skipailh gall en deus embannet, n'eus ket pell zo, e miz C'hwevrer 2022 ur pennad skiantel ma tisplegont
|
|||
|
|
penaos implijout ar merien hag o barregezhioù evit detektiñ ar c'hrign-bev.
|
|||
|
|
Gwelet a rit, labour zo, kenlabour zo memes !
|
|||
|
|
|
|||
|
|
{{< cc "by nc" >}}
|